Verlies - geenruzieophetwerk.nl‘Er is toch niemand doodgegaan! Laten we even een beetje normaal doen’ vond een collega. Ze bedoelde dat IK normaal moest doen. Maar dat kon ik even niet; het verlies was te groot. Ze had gelijk: er was inderdaad niemand doodgegaan. En toch voelde ik me helemaal niet lekker, integendeel, ontredderd en ontdaan was ik. Zojuist was bekendgemaakt dat onze vestiging ging sluiten en dat maar een klein deel van de collega’s mee mocht naar het hoofdkantoor.

Een groot verlies: collega’s kwijt

Ik wist dat de samenvoeging van 3 vestigingen ging
plaatsvinden. Ik wist ook dat mijn standplaats zou verdwijnen. En ik wist al
dat ik mijn baan zou behouden. Dus waarin zat voor mij dan toch dat verlies?
Dat zat hem in een aantal zaken: het verdriet bij de collega’s die niet mee
konden, het verdriet om het uiteen vallen van ons hechte team, het ongemak van
niet openlijk blij willen zijn dat ik wel mocht blijven. Het zorgde voor een
rare mix van emoties en gevoelens. Alhoewel dit in 1998 gebeurde staat me dat
dubbele gevoel nog helder voor ogen.

Nog meer verlies op het werk: klanten en omzet kwijt

Ik herinner me een verloren tender. Van tevoren was het
iedereen, niet alleen binnen het bedrijf waar ik toen werkte maar ook bij de
belangrijkste concurrenten, duidelijk dat wij een van de toekomstige 3 leveranciers
voor de uitgeschreven tender zouden zijn. Wij hadden in het betreffende gebied
het grootste marktaandeel, de producten waren superieur en de klanten super
tevreden. Het kon niet misgaan. En toch was dat precies wat er gebeurde: we
verloren!

Er bleek een vakje niet te zijn ingevuld op het formulier
waardoor de eindrapportage onvolledig was. Niemand die het gezien had en de
spelregels van de opdrachtgever lieten geen nadere aanvulling toe. Jammer dan
maar helaas… Het heeft me weken buikpijn en slapeloze nachten opgeleverd.
Verdriet om het verlies van de klanten, van de omzet, van zekerheid. Het
gebeurde bijna 20 jaar geleden maar het gevoel kan ik me nog zo goed
herinneren.

Verlies van je werk: zelfvertrouwen, zelfbeeld en
toekomstbeeld kwijt

Als leidinggevende heb ik het vaak meegemaakt en als mediator kom ik het ook regelmatig tegen. Mensen die afscheid moeten nemen van hun toekomstbeeld: een promotie die niet doorgaat, een contract dat niet verlengd wordt of een ontslag dat aangekondigd wordt. Dat doet wat met je. In één klap kantelt je toekomstbeeld en wordt je zelfbeeld en je zelfvertrouwen onderuit gehaald. Net als bij het verlies van een dierbaar iemand of een scheiding kun je ook hevig verdriet hebben om verlies op je werk.

Rouwen om verlies op je werk

Ik zie altijd een aantal emoties tijdens zo’n rouwproces. Er is heel vaak sprake van ontkenning: dat kan niet, dat mag niet, als ik nou maar dit doe dan wordt het vast anders, als ik nou maar dit beloof wil die ander vast nog wel van mening veranderen. Enz.

Er is boosheid: wat denkt die ander wel, hoezo functioneer ik
niet, ik ben hier al jaren en zo doen we dat hier altijd.

En er is wanhoop en angst: wat moet ik nou, wat gaan ze thuis zeggen, waar kan ik (op mijn leeftijd, met mijn achtergrond) nog terecht.

Al die gevoelens spelen mee en dat wordt door de brenger van het slechte
nieuws nog wel eens vergeten!

Rouw- en verliescurve, gebaseerd op Elisabeth Kübler-Ross
* boos, bedroefd en bang; ** iemand moet de schuld hebben maar ik niet; *** lusteloos en apatisch

Tijd voor verlies

Degene die het slechte nieuws brengt, de leidinggevende of iemand
van HR, weet van tevoren al dat zijn boodschap hard zal overkomen. Hij zelf
heeft al aan het nieuws kunnen wennen en op het gesprek voorbereid. De
ontvanger is zover nog niet. Misschien vermoedt die wel dat hij slecht nieuws
gaat krijgen. Maar hij heeft ook hoop … ‘het zal wel meevallen, het zal vast
niet, ze kunnen niet zonder mij’…

Als dan het slechte nieuws gebracht wordt, komen al die emoties
boven. En bij elke emotie hoort tijd: tijd om het bericht te snappen, tijd om
het te verwerken en tijd om te handelen.

Wat kun je als leidinggevende doen?

  1. Het slechte nieuws duidelijk brengen: zolang wat in mediationland de ‘scheidingsmelding’ wordt genoemd nog niet begrepen is, is de stap naar een volgende fase bijna niet te maken. De boodschap ‘wij gaan uit elkaar’ of ‘die promotie gaat niet door’ moet heel helder zijn. Realiseer je dat jij al tien stappen verder bent dan de ander.
  2. Houd de persoon en de zaak gescheiden; dat iemand niet voor een promotie in aanmerking komt, betekent niet dat hij als persoon gediskwalificeerd is. Dat je afscheid van iemand wilt nemen, betekent niet dat hij als mens niet deugt.
  3. Wees voorbereid op de emoties die komen, accepteer dat dit erbij hoort. Gun de ander de ruimte om zijn verdriet en zijn boosheid te uiten. Snap dat de emoties niet in een vaste volgorde komen; je kunt van boosheid naar onmacht en terug naar verdriet. Het hele scala kan kort maar hevig zijn, maar ook langere tijd in beslag nemen.
  4. Neem de tijd voor het rouwproces van de ander. Verlies van je toekomst en van zelfvertrouwen heb je niet 1, 2, 3 verwerkt.
  5. Als je merkt dat je na een aantal gesprekken niet verder komt (bijv. schijnmedewerking, blokkades opwerpen, ontwijkende antwoorden, geen echte oplossingen aandragen, marchanderen, uitstel) dan is de beste interventie om dit ook te benoemen. Zeg het: ik zie dit of dat gebeuren, klopt dat?
  6. Houd je eigen emoties voor jezelf. Je helpt de ander er echt niet mee door voorbeelden uit je eigen praktijk of ervaring te halen. Of nog erger ‘denk je dat ik het leuk vind om dit bericht te moeten geven?’ Geen steun zoeken bij hem of haar, niet afgeven op de organisatie, ook niet goedbedoelde troost ‘het komt allemaal wel goed’. Alle aandacht is voor de betrokken medewerker.
  7. Vergeet ook de rest van het team niet; zij verliezen een collega, misschien zelfs een fijne collega. Zij zullen ook angst hebben om hun baan en hun toekomst.

Verlies bij de leidinggevende of HR professional zelf

Zo’n slecht-nieuws-gesprek gaat jouzelf waarschijnlijk ook niet in de koude kleren zitten. Of je hebt, net als ik destijds, verdriet om je eigen verlies van collega’s of het uit elkaar vallen van je team. Hoe ga je daarmee om? Ik had gelukkig steun aan andere leden van het management team. Maar hoe zit dat bij jou?

Pin It on Pinterest

Call Now Button